Czym jest dostępność cyfrowa i kto powinien ją wdrożyć?

Pojęcie to obejmuje rozwiązania, które umożliwiają osobom z różnymi niepełnosprawnościami korzystanie ze stron internetowych, aplikacji mobilnych i aplikacji internetowych w sposób komfortowy i bez barier. Mowa tu zarówno o osobach niewidomych, słabowidzących czy z inną dysfunkcją wzroku, jak i o osobach z niepełnosprawnością intelektualną, zaburzeniami poznawczymi czy ograniczeniami ruchowymi. Dostępne cyfrowo strony www i aplikacje zapewniają odpowiedni kontrast, zaawansowaną obsługę przy użyciu klawiatury, możliwość powiększania tekstu, transkrypcji multimediów czy stosowania opisu alternatywnego do grafik.

Dostępność cyfrowa dotyczy również osób starszych, które mogą mieć trudności z obsługą technologii, oraz tych, których dotyczy czasowa niepełnosprawność – na przykład po urazie ręki czy w trakcie rehabilitacji. Każdy użytkownik, niezależnie od sytuacji, powinien mieć możliwość komfortowego korzystania z treści i usług w internecie.

W Polsce obowiązek zapewnienia dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych został określony w ustawie o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, wdrażającej przepisy unijnej dyrektywy. Oznacza to, że wszystkie podmioty publiczne – urzędy, szkoły, szpitale, biblioteki, uczelnie czy jednostki samorządowe – mają obowiązek dostosowania swoich stron internetowych i aplikacji mobilnych do wymogów WCAG, czyli Web Content Accessibility Guidelines.

To właśnie wytyczne WCAG, nazywane w Polsce wytycznymi dla dostępności treści internetowych, określają szczegółowe wymagania, które muszą spełniać strony internetowe i aplikacje, aby zostały uznane za dostępne. W ich zakresie znajdują się między innymi zasady postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i solidności technologicznej.

Choć obowiązek dostępności dotyczy głównie podmiotów publicznych, coraz więcej organizacji pozarządowych oraz firm prywatnych decyduje się na zapewnienie dostępnych cyfrowo usług i treści. Powody są różne – od spełniania wymagań przetargowych, po dbałość o wiarygodność i integralność w komunikacji z użytkownikami.

Od czerwca 2025 roku obowiązują również przepisy Europejskiego Aktu o Dostępności (European Accessibility Act, EAA), które wprowadzają wymogi dostępności cyfrowej dla szeregu podmiotów z sektora prywatnego. Nowe regulacje obejmują m.in. banki, e-commerce, operatorów telekomunikacyjnych, dostawców usług transportowych, wydawców e-booków oraz producentów sprzętu elektronicznego i oprogramowania. Oznacza to, że zapewnienie dostępności nie jest już tylko dobrą praktyką – staje się wymogiem prawnym.

Warto przy tym wspomnieć, czym jest EAA, a czym WCAG – i w jaki sposób te standardy się uzupełniają EAA stanowi akt prawny Unii Europejskiej, który określa, kto i w jakim zakresie musi wdrożyć rozwiązania zapewniające dostępność produktów i usług cyfrowych. Z kolei WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) to zestaw technicznych wytycznych, które wskazują jak tę dostępność osiągnąć w praktyce – poprzez projektowanie stron i aplikacji zgodnie z zasadami postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i solidności.

Dostępność cyfrowa przestaje być jedynie wymogiem formalnym – staje się częścią odpowiedzialnej strategii wizerunkowej. Organizacje, które wdrażają wytyczne WCAG, zyskują nie tylko zaufanie użytkowników, lecz także przewagę na rynku czy w danej branży - stają się konkurencyjne. Dla wielu osób z niepełnosprawnościami, starszych czy z dysfunkcjami wzroku to właśnie dostępność stron www lub aplikacji mobilnej decyduje o tym, czy będą mogli skorzystać z danej usługi.

W Polsce nadzór nad wdrażaniem standardów dostępności pełni Ministerstwo Cyfryzacji, które monitoruje postępy podmiotów publicznych w tym zakresie. Każda instytucja objęta ustawą ma obowiązek publikowania dokumentu, jakim jest deklaracja dostępności.

Wiele osób wciąż zadaje sobie pytanie: deklaracja dostępności – co to jest i dlaczego jej publikacja jest tak istotna dla stron internetowych podmiotów publicznych. W praktyce to publiczne oświadczenie, w którym administrator strony internetowej lub aplikacji mobilnej informuje, w jakim stopniu jego serwis spełnia wytyczne WCAG. Deklaracja dostępności strony internetowej powinna zawierać dane o poziomie zgodności, ewentualnych niedostępnych elementach oraz sposobach kontaktu w przypadku problemów z dostępem do treści.

Deklaracje dostępności pełnią więc kluczową rolę w budowaniu przejrzystości i wiarygodności przekazywanych informacji. Użytkownicy mają dzięki nim jasność, które elementy są dostępne, a w jakich obszarach nadal mogą pojawiać się trudności.

Choć ustawa skupia się na podmiotach publicznych, jej zasady warto stosować szerzej. Każdy, kto publikuje treści w internecie – prowadzi strony internetowe, tworzy aplikacje mobilne lub aplikacje internetowe – powinien rozumieć, czym jest dostępność cyfrowa i jakie korzyści przynosi jej wdrożenie. 

Firmy, które inwestują w dostępne rozwiązania, docierają do szerszych grup odbiorców – w tym do osób z niepełnosprawnościami, starszych klientów lub czasowo ograniczonych ruchowo. W dobie rosnącej świadomości społecznej i praw użytkowników zapewnienie dostępności staje się wyznacznikiem jakości usług.

Tworzenie stron internetowych i aplikacji mobilnych zgodnych z wytycznymi WCAG nie sprowadza się wyłącznie do technicznych zmian. To proces, który obejmuje projektowanie z myślą o użytkowniku – od odpowiedniego kontrastu i skalowalności tekstu, po logiczną strukturę nagłówków, dostępność formularzy i opisów alternatywnych dla multimediów.

Ważnym elementem jest także regularne monitorowanie stanu dostępności i testowanie serwisów z udziałem rzeczywistych użytkowników, w tym osób z niepełnosprawnościami. Tylko wtedy można mieć pewność, że dostępność nie jest jedynie deklaracją, lecz realnym doświadczeniem użytkownika.

Deklaracja dostępności nie jest dokumentem tworzonym raz na zawsze. To żywy element polityki dostępności, który należy aktualizować po wprowadzeniu każdej istotnej zmiany na stronie internetowej lub w aplikacji mobilnej. Zawiera dane o poziomie zgodności serwisu z wytycznymi WCAG, wskazuje obszary i elementy, które mogą jeszcze wymagać dostosowania, oraz sposób kontaktu z instytucją w sprawach związanych z dostępnością.

Podmioty publiczne, a także coraz częściej prywatne organizacje, publikują swoje deklaracje w języku polskim, z zachowaniem zasad czytelności i przejrzystości. Dokument ten jest istotnym elementem wiarygodności instytucji, pokazującym realne działania na rzecz dostępności cyfrowej.

Dostępność cyfrowa stron internetowych i aplikacji mobilnych to nie tylko obowiązek wynikający z ustawy, lecz również wyraz troski o równe szanse i inkluzywność. Technologie, które jeszcze niedawno wydawały się barierą, dziś mogą stać się narzędziem wyrównującym możliwości – pod warunkiem, że zostaną zaprojektowane z myślą o wszystkich użytkownikach. Zapewnienie dostępności stron i aplikacji to nie kwestia dodatkowego udogodnienia czy przywilej, lecz standard, na którym opiera się współczesna sieć.

Dla instytucji i firm, które chcą sprawdzić, w jakim stopniu ich serwisy spełniają wymagania ustawy i wytyczne WCAG, dobrym rozwiązaniem jest profesjonalny audyt dostępności cyfrowej. Imset oferuje kompleksową usługę analizy zgodności stron internetowych i aplikacji mobilnych z wymogami dostępności cyfrowej. Audyt WCAG pozwala zidentyfikować błędy, określić priorytety zmian i przygotować realny plan wdrożenia, bez nadmiernych kosztów i niepotrzebnych komplikacji.

Dzięki temu organizacje mogą mieć pewność, że ich strony i aplikacje będą zgodne z obowiązującym prawem, a jednocześnie dostępne cyfrowo dla wszystkich użytkowników.